Σχετικά με την έκθεση

Η έκθεση έχει πραγματοποιηθεί σε περισσότερα από 20 μέρη σε 8 ευρωπαϊκές χώρες. Κατά τη διάρκεια του 2019, η έκθεση πραγματοποιήθηκε στην Κοζάνη , στην Ελλάδα , όπου η έκθεση συνδυάστηκε με εργαστήριο  (workshop) με την συμμετοχή σημαίνοντων προσωπικοτήτων , συμπεριλαμβανομένου του Λάζαρου Μαλούτα, του δημάρχου της πόλης, του Χρήστου Παππά του αρχιτέκτονα του νέου σχεδίου της κεντρικής πλατείας της πόλης της Κοζάνης, του Γιάννη Τσομπάνου, ενός Ιστορικού και του Κωνσταντίνου Κοκκόλη του αρχιτέκτονα του προηγούμενου σχεδίου της κεντρικής πλατείας της Κοζάνης. Η έκθεση ταξίδεψε στην Ισπανία το 2019 (στο μεσαιωνικό κάστρο από το Trigueros del Valle και στην ιστορική πόλη της La Alberca)· στο Αζερμπαϊτζάν ( δύο  εκθέσεις και συνέδρια  στο Μπακού:  στο Art Tower Gallery, έναν πύργο στην Παλιά Πόλη του Μπακού, μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO,  και στο Πανεπιστήμιο Αρχιτεκτονικής και Κατασκευών και στον Πύργο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO), στη Γεωργία (στο Εθνικό Μουσείο της Τιφλίδας και στο Shota Rustaveli University στο Μπατούμι, και στις δύο περιπτώσεις έλαβαν χώρα συνέδρια). Το 2018,  έτος κληρονομιάς στην Ευρώπη, το έργο παρουσιάστηκε στη Ρουμανία (Βουκουρέστι,  Σίμπιου, Μπρασόβ),  στην Ισπανία (Σαλαμάνκα, Βαγιαδολίδ, στο Μουσείο  de la Piedra in Campaspero, στο μεσαιωνικό κάστρο Τorrelobatón, και Mucientes), Τουρκία (Κωνσταντινούπολη), Βουλγαρία (Σόφια) και  Ελλάδα (όπου πραγματοποιήθηκε ένα πείραμα οπτικής ανθρωπολογίας, με υπαίθριες εκθέσεις στις πλατείες των δύο Βλάχικων οικισμών, του Συράκου και των Καλαριτών). Το 2017η έκθεση πργματοποιήθηκε α στην Κρακοβία της Πολωνίας, σε μια Γκαλερί στην Κεντρική Πλατεία, την μεγαλύτερη μεσαιωνική πλατεία της Ευρώπης. Το 2016 έγιναν εκθέσεις στη Ρουμανία, στο Παλάτι Sutu, στο Παλάτι της Μογκοσόα, στο Αστρονομικό Παρατηρητήριο  και στη Σχολή Γραμμάτων του Πανεπιστημίου του Βουκουρεστίου.

Η έκθεση προτείνει μια αλλαγή της οπτικής γωνίας πάνω στις πλατείες των ευρωπαϊκών πόλεων. Μπορεί να είναι μια τολμηρή πρόταση, αλλά αυτή πρέπει να εκληφτεί κυριολεκτικά σε πρώτη φάση. Οι φωτογραφίες της έκθεσης, που τραβήχτηκαν με επαγγελματικό drone, αποδίδουν μια όψη από ψηλά των πλατειών μερικών ιστορικών ευρωπαϊκών πόλεων. Περίφημες πλατείες γνωστών πρωτευουσών, από τις γεωγραφικές παρυφές της Ευρώπης, της Λισαβόνας και της Κωνσταντινούπολης, βρίσκουν τη θέση τους στην έκθεση δίπλα σε ανώνυμες, αλλά όχι λιγότερο ενδιαφέρουσες πλατείες, όπως είναι εκείνες των οικισμών των Αρμάνων της Πίνδου, με το μυθικό πλάτανο στο κέντρο, φυτρωμένο εκεί αιώνες πριν, ακριβώς στην θεμελίωση του οικισμού.

Palacio Anya (World Heritage List), Salamnca, Spain
Palatul Anaya (clădire pe lista UNESCO), Salamanca, Spania

Ο γεωγραφικός χώρος της πλατείας είναι το νήμα που διαπερνά ολόκληρη την έκθεση. Το αρχικό σημείο το αποτελεί μια κοινότοπη διαπίστωση, που έχει όμως προεκτάσεις και στον οπτικό τομέα, αλλά και στην αντίληψη της πλατείας ως ιστορικό και πολιτισμικό φαινόμενο: δεν είναι δυνατόν να δει κανείς την πλατεία ολόκληρη… εφόσον ο ίδιος βρίσκεται στην πλατεία. Εξαίρεση είναι, βεβαίως, οι ιστορικές πόλεις, όπου ένας πύργος με δύσκολη πρόσβαση, σου δίνει τη δυνατότητα να έχεις μια πανοραμική αντίληψη του χώρου, από ένα όχι και τόσο υψηλό επίπεδο.

Openair exhibition in the square of a Greek village in Pindus Mountains
Expunere în aer liber în piața unui sat din Munții Pindului, Grecia

Η φωτογραφία που αποκτά κανείς με drone ονομάζεται, με τεχνικούς όρους, όψη σε πέταγμα χελιδονιού, οπτική à vol d’oiseau, στα γαλλικά, ή bird’s eye view, στα αγγλικά. Αυτή είναι μια σπάνια περίπτωση που η τεχνική και η εικονική ορολογία συμπίπτουν τόσο καλά. Η από ψηλά όψη είναι, ανεξαίρετα, θεαματική. Η από ψηλά προοπτική έχει ένα πλεονέκτημα γιατί σε κάνει να καταλαβαίνεις όσα μόνο διασθάνεσαι όταν περπατάς στην πλατεία. Το ουσιώδες. Εξ ου και η προσπάθειά μας μέσω της έκθεσης να αλλάξουμε, μεταφορικά αυτήν την φορά, την αντίληψη της πλατείας.

Expoziție într-un turn al Orașului Vechi Baku (clădire pe lista UNESCO), Azerbaidjan

Μια προφανής αλήθεια: οι πλατείες δεν υπάρχουν καθεαυτές, αλλά μόνο μέσα στους οικισμούς. Και από εδώ μπορεί κανείς να συμπεράνει την ουσιώδη φύση της πλατείας και τη σαφέστερη μέθοδο για έναν ανθρωπολογικό και εικονικό ορισμό της πλατείας, σε σχέση με την γύρω πόλη. Είτε οργανικά αναπτυγμένες, είτε συντεταγμένες σύμφωνα με ορισμένα διαγράμματα και τυπογραφικά στοιχεία, οι πόλεις παρουσιάζουν ως προς τη δομή τους μια βασική ένταση μεταξύ του χώρου των πλατειών και του υπόλοιπου χώρου, που φανερώνεται άμεσα, αν κοιτάζει κανείς από ψηλά. Ανοιχτός χώρος ή κλειστός χώρος. Χώρος πέρασης ή χώρος στάθμευσης. Στο βιβλίο Πόλεις για ανθρώπους, ο Jan Gehl ορίζει τη διαφορά ανάμεσα στα δυο συστατικά της πόλης ως εξής: «Ενώ οι οδοί εκφράζουν την κίνηση – παρακαλώ, κυκλοφορείτε! –, σε ψυχολογικό επίπεδο, οι πλατείες υπονοούν τη στασιμότητα. Οι χώροι κυκλοφορίας, μας παρακινούν να βαδίζουμε παραπέρα, ενώ η πλατεία, μας παροτρύνει να σταματήσουμε, για να δούμε τι γίνεται σ᾽εκείνο τον χώρο. Τόσο τα πόδια, όσο και τα μάτια έχουν αφήσει ένα ανεξίτηλο σημάδι στην ιστορία του αστικού σχεδιασμού. Τα βασικά στοιχεία της αστικής αρχιτεκτονικής είναι οι χώροι της κίνησης – οι οδοί – και της αντίληψης».