Nový Jičín, Τσεχία, Masarykovo náměstí

Η πόλη ιδρύθηκε στα τέλη του 13ου αιώνα. Η πλατεία, με σχεδόν ίσες πλευρές, συγκεντρώνει κτίρια σε πολύ διαφορετικά στυλ. Θεωρήθηκε η πιο όμορφη πλατεία βόρεια των Άλπεων και περιβάλλεται από όλες τις πλευρές με αψίδες, των οποίων η κατασκευή αρχίζει το 1503, μετά από μια μεγάλη φωτιά, η οποία καταστρέφει τα προηγούμενα σπίτια, όλα κυρίως ξύλινα. Ο σκοπός των αψίδων ήταν να στεγαστούν οι πάγκοι των εμπόρων και να ενταχθούν στην είσοδο του σπιτιού το mazhaus, όνομα που πήραν οι μεγάλοι χώροι στο ισόγειο. Άλλες πυρκαγιές επηρεάσαν την αγορά το 1768 και 1773, με τις προσόψεις να αποκαθίστανται στο ιστορικιστικό και νεοκλασικό στυλ τον 19ο αιώνα. Στη μέση της πλατείας μπορεί κανείς να δει μια θαυμάσια στήλη πανώλης, που ανεγέρθη στην μνήμη της πανώλης του 1680. Επίσης υπάρχει εδώ, ένα άγαλμα του Αγίου Νικολάου, προστάτη των παιδιών αλλά και του εμπορίου, και ένα σιντριβάνι με το παρατσούκλι “The Time” , επειδή οι κινήσεις του νερού συγχρονίζονται με το ρολόι στο κτίριο του δημαρχείου. Το Nový Jičín έχει το παλαιότερο εργοστάσιο καπέλων στην Ευρώπη και για το λόγο αυτό ένα κτίριο στην πλατεία στεγάζει ένα μουσείο καπέλων.

    Piazza Grande from Palmanova, Italy

    Palmanova was built in 1593 as a military town, a star fort intended for the defence of Venice. The town knew fighting only once in its history, when Venice fought in the Grandisca War against Austria. Its structure, developed by Scamozzi, has remained unchanged to this day. 

    Although its basic shape is a polygon with nine sides, its central square has six sides, each one directly linked to the entries of the fort. The square could be isolated and defended by barricading the six arteries leading into it. However, this never proved necessary.

    Praça de D. Pedro IV from Lisbon, Portugal

    Although its official name is Praça de D. Pedro IV, this square is known by locals as Rossio. A site where important historical events have taken place, since medieval times it has been considered the heart of Lisbon. Around 1450, Paço dos Estaus was built on the northern side of the square, on the grounds of the existing theatre. The palace was originally used for hosting foreign dignitaries. It then became a seat of the Inquisition, and, as a result, Rossio was for many years a place of public executions. Its current look is largely due to its renovations planned by the Marquise of Pombal after the earthquake of 1755, coordinated by architects Eugénio dos Santos and Carlos Mardel. Its splendid pavement, a typical Portuguese mosaic, dates from the 19th century. A statue of King Pedro IV stands atop the central column, built in 1874, giving the square its official name.


    Piața Cetății from Alba Iulia, Romania

    Alba Iulia has the largest Vauban-style fortress in southeastern Europe. It was built between 1716 and 1735 on the site where a medieval citadel and a Roman castrum once stood. Designed by the Italian architect Giovanni Morando Visconti and approved by Eugene of Savoy, the fortress has six triumphal gates and seven bastions. At the exact geometrical centre of the star, it has a large quadrilateral square, typical of Vauban-style fortresses.

    Piața Mare and Piața Mică from Sibiu, Romania

    Called Großer Ring in German, Piața Mare was first mentioned in the 14th century. It served as a stage for main events but also as a site for public executions. The square contained, in typical central European style, a statue of Roland; a cage for the insane; and a column of St. John Nepomouk, which today stands in the courtyard of the Catholic church. Piața Mică, or the Small Ring, initially lay outside the town’s walls, and owes its existence to Sibiu’s second fortification. The houses built during that period followed the circular path of the old defence walls, which explains why the buildings in this square have a circular shape. The arches on the ground floor hosted shops belonging to the local guilds.

    Valladolid, Ισπανία , Plaza Mayor

    Στις 21 Σεπτεμβρίου 1561, μια εκτεταμένη πυρκαγιά κατακλύζει το Βαγιαδολίδ και καίγεται για τρεις μέρες. Η καταστροφή είναι ωστόσο μια ευκαιρία για την εφαρμογή νέων αστικών ιδεών. Το έργο της νέας πλατείας ακολουθεί τις αρχές της Αναγέννησης ισορροπίας και συμμετρίας. Η πλατεία θεωρείται ως κλειστός, ορθογώνιος χώρος, εντελώς κενός στη μέση, με εισόδους μέσα από πόρτες. Ο αρχιτέκτονας Francisco deSalamanca προβάλλει όμοιες προσόψεις- καθρεπτισμούς η μία της άλλης. Πίσω από αυτούς υπάρχουν χώροι διαβίωσης για τους λειτουργούς και τα μέλη των συντεχνιών. Στο επίπεδο του εδάφους, σε όλη την πλατεία, βρίσκετε κιονοστοιχία.

    Είναι μια από τις μεγαλύτερες στην Ισπανία, η Plaza Mayor στο Βαγιαδολίδ, καθώς έχει ένα τελείως ορθογώνιο σχήμα, μήκους 122 μέτρων και πλάτους 82 μέτρων, με ποσοστό 3 x 2. Είναι η πρώτη πλατεία του τύπου που κατασκευάστηκε στην Ισπανία, με κλειστό και τακτικό σχέδιο. Θα χρησιμεύσει ως μοντέλο για την κεντρική πλατεία της Μαδρίτης, που χτίστηκε το 1617, και για εκείνη στη Σαλαμάνκα, που χτίστηκε το 1729, όπου το αρχιτεκτονικό και αστικό πρότυπο της Βαγιαδολίδ φτάνει στην τελειότητα του. Μια μακρά σειρά πλατειών στην Ισπανία και τη Νότια Αμερική εμπνέεται από αυτά τα τελευταία δύο, δείχνοντας έτσι έμμεσα την πλατεία στο Βαγιαδολίδ.

     

    Wismar, Γερμανία, Am Markt

    Το Βίσμαρ, ένα λιμάνι της Βαλτικής Θάλασσας, που ανθίζει κατά τον 18ο και 19ο αιώνα ως τμήμα της Χανσεατικής Συμμαχίας. Με μέγεθος 10.000 τετραγωνικών μέτρων, η Am Markt, η κεντρική πλατεία της πόλης, είναι μια από τις μεγαλύτερες και πιο όμορφες στη βόρεια Γερμανία. Τα κτίρια παρουσιάζουν μια μεγάλη ποικιλία στυλ, από σπίτια κόκκινων τούβλων του 14ου αιώνα – τυπικά για τα τέλη του βόρειου γοτθικού στυλ – έως τις νεοκλασικές προσόψεις ή το αρ νουβό στις αρχές του 20ου αιώνα. Το κεντρικό σημείο της πλατείας είναι το Wasserkunst, μια κρήνη με πλούσια μεταλλική διακόσμηση που ήρθε από την Ολλανδία το 1602. Ο θεατής επίσης μπορεί να εντυπωσιαστεί από ένα σπίτι πατρικίων από κόκκινα τούβλα, που ονομάζεται Alter Schwede, χρονολογείται από το 1380 και είναι ένα από τα το παλαιότερο του είδους του.

    Timișoara, Ρουμανία, Piața Unirii, Piața Libertății

    Το 1716, τα στρατεύματα του Ευγενίου της Σαβοΐας κατακτούν την Τιμισοάρα από τους Τούρκους. Οι Αυστριακοί αποφασίζουν να χτίσουν εδώ ένα από τα μεγαλύτερα οχυρά-φρούρια στην Ευρώπη. Οι οχυρώσεις του θα κατεδαφιστούν τον 19ο αιώνα, αλλά οι δύο πολύ όμορφες πλατείες, χτισμένες στο τυπικό κεντροευρωπαϊκό στυλ, παραμένουν.

    Sarajevo, Βοσνία Ερζεγοβίνη, Baščaršija

    Το Baščaršija χρονολογείται από τον 15ο αιώνα, όταν ο İshakoğlu İsa Bey, ο Τούρκος κυβερνήτης της Βοσνίας, χτίζει το Σεράγεβο. Σύμφωνα με την παράδοση της Ανατολής, οι πόλεις δεν έχουν πλατείες, αλλά παζάρι – αυτό σημαίνει ότι η Baščaršija ήταν η εμπορική, διοικητική και πολιτιστική καρδιά του τόπου. Εδώ χτίστηκαν τζαμιά, μαζί με καταστήματα, βιβλιοθήκη, πύργος ρολογιού, πανδοχεία. Όταν η πόλη έγινε μέρος της Αυστροουγγαρίας το 1878, οι νέοι ηγέτες επιθυμούν τη μετατροπή της σε μια ευρωπαϊκή πόλη. Μια πυρκαγιά βοηθά με τα σχέδια των αρχιτεκτόνων και ο κεντρικός χώρος του παζαριού, που κυριαρχείται από το μιναρέ, τον 16ο αιώνα, γίνεται πλατεία. Σήμερα, είναι ανεπίσημα γνωστή ως “πλατεία Dove”.

    Stralsund, Γερμανία, Alter Markt, Neuer Markt

    Η παλιά πλατεία και η νέα πλατεία βρίσκονται σε διαφορετικά σημεία της πόλης, σχεδόν συμμετρικά τοποθετημένα σε σχέση με το γεωγραφικό κέντρο, το οποίο είναι εντελώς άτυπο για τον Μεσαίωνα. Παρά το όνομά τους, οι ημερομηνίες κατά τις οποίες χτίστηκαν είναι πιθανόν να μην απέχουν πολύ. Το Alter Markt καταγράφεται για πρώτη φορά το 1277, όταν ένα έγγραφο το ονομάζει φόρουμ, ενώ το Neuer Markt καταγράφεται λιγότερο από μια δεκαετία αργότερα, το 1285. Η παλιά πλατεία είχε πάντα κύριο ρόλο, αλλά οι δύο είναι παρόμοιες από πολλές απόψεις, μέσω του σχήματος, της επιφάνειας και ακόμη και της λειτουργίας. Απομονωμένη ανάμεσα στα νερά, με γοτθικές εκκλησίες κόκκινου τούβλου, το Stralsund είναι μια υπέροχη μεσαιωνική, χανσεατική πόλη στη Βαλτική Θάλασσα.

    Schwerin, Γερμανία, Am Markt

    Το Scharkin’s Am Markt είναι ο ίδιος ο ορισμός μίας πλατείας. Ένα τετράπλευρο με σχεδόν ίσες πλευρές στο γεωγραφικό κέντρο της πόλης, έχει κρατήσει αυτό το κεντρικό σημείο από την αρχή, συγκεντρώνοντας όλα τα σημαντικά κτίρια, από τον καθεδρικό ναό μέχρι το δημαρχείο, που κυριαρχείται από ένα παραμυθένιο κάστρο σε απόσταση . Οι αυστηροί κανόνες του εμπορίου, που χρονολογούνται από τον Χένρι το Λιοντάρι, διέπουν την πλατεία, έτσι ώστε η πόλη μπόρεσε να απολαύσει την οικονομική ανάπτυξη. Κάθε είδος εμπορίου είχε έναν σαφώς καθορισμένο τόπο. Για παράδειγμα, τα ψάρια θα μπορούσαν να πωληθούν μόνο στη βορειοανατολική πλευρά της πλατείας. Οι κρεοπώλες έπρεπε να έχουν καλυμένα περίπτερα. Μόνο οι τοπικοί έμποροι και βιοτέχνες είχαν το δικαίωμα να εμπορεύονται τα εμπορεύματά τους στην αγορά. Μετά το 1171, οι ξένοι έμποροι είχαν επιτραπεί στην πόλη σε μια συγκεκριμένη ημέρα του έτους.

    Naarden, Ολλανδία, Markt

    Δεν υπάρχει τίποτα θεαματικό για την πλατεία Naarden. Πρόκειται για έναν ακανόνιστο, όχι ιδιαίτερα μεγάλο χώρο, που εκτυλίσσεται γύρω από το Grote Kerk, μία εκκλησία χτισμένη με κόκκινο τούβλο σε γοτθικό ύφος του 15ου αιώνα, αφιερωμένο στον Άγιο Βίτη πριν από την Προτεσταντική Μεταρρύθμιση. Παρόλα αυτά, αυτή η εκκλησία είναι μεταξύ των παλαιότερων στην Ολλανδία, επιβιώνοντας από πυρκαγιά μετά την ισπανική εισβολή του 1557. Στην πλατεία, στη μία πλευρά της εκκλησίας, βρίσκεται το άγαλμα του Comenius, ο οποίος γεννήθηκε στο Naarden. Σε μια γωνιά της πλατείας υπάρχει ένα δημαρχείο σε αναγεννησιακό στιλ, διακοσμημένο με αλληγορικές ανθρώπινες φιγούρες. Ακόμα κι αν αυτό το τετράγωνο δεν είναι τίποτα ιδιαίτερο, στο σύνολό του είναι θεαματικό. Το Markt είναι το κέντρο ενός οχυρού σε σχήμα αστεριού, που περιβάλλεται από μια διπλή σειρά από τάφρους νερού.

    Amersfoort, Ολλανδία, Marktplein de Hof

    Αυτή η πόλη διατηρεί τα ίχνη διαδοχικών συνόρων. Τα τείχη που περιβάλλουν το κέντρο καταστράφηκαν τον 15ο αιώνα, αλλά οι αρχικές θέσεις τους εξακολουθούν να είναι ορατές, χαρακτηρίζονται από το “muurhuizen”, τα πήλινα τοιχώματα. Τα γραμμικά προάστια αναπτύχθηκαν έξω από την παλιά πόλη, κατά μήκος των κεντρικών δρόμων. Με την πάροδο του χρόνου, οι χώροι μεταξύ αυτών και της πόλης γεμίσαν, και η ίδια η πόλη επεκτάθηκε ακόμη περισσότερο, πέρα από την εθνική οδό. Στο κέντρο βρίσκεται η πλατεία Marktplein de Hof.

    Dubrovnik, Κροατία, Trg Luža, Gundulićeva poljana

    Trg Luža,  η μεγάλη πλατεία στο Ντουμπρόβνικ, βρίσκεται στο τέλος της μεγαλύτερης αρτηρίας που διασχίζει την ακρόπολη από τα δυτικά προς τα ανατολικά, που ονομάζεται Stradun ή Placa. Κάθε άκρο αντιπροσωπεύει ένα σημείο εισόδου στην ακρόπολη, που χαρακτηρίζεται από μια πύλη και ένα τετράγωνο. Αυτή η δομή, σαφώς ορατή σε μια αεροφωτογραφία, συνδέεται με τον τρόπο που χτίστηκε κάποτε η πόλη. Πριν δέκα αιώνες, το σημερινό μονοπάτι του Stradun ήταν ένα κανάλι που χωρίζει την παλιά ελληνορωμαϊκή αποικία Ragusa, η οποία ιδρύθηκε σε ένα νησί, από τον Dubrva, τον οικισμό των ηπειρωτικών Σλάβων. Τον 11ο αιώνα, το κανάλι σχηματίστηκε και οι δύο κοινότητες έγιναν ένα, αν και η αντιπαλότητα και η αμοιβαία περιφρόνησή τους δεν θα εξαφανίζονταν ποτέ. Σύμφωνα με το κλασικό σχέδιο της διαδικασίας του συγχρωτισμού, η κεντρική πλατεία διαμορφώθηκε στο γεωγραφικό σημείο επαφής μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Έτσι, γεννήθηκε το Trg Luža και αυτός ήταν και ο τόπος όπου βρίσκονται τα σημαντικότερα ιστορικά κτίρια: το άγαλμα του Ορλάντο, το παλάτι του πρεσβύτερου, το παλάτι Sponza, ο πύργος του ρολογιού, το μικρό πηγάδι του Onufri. Ο δρόμος του πηγαδιού ενώνει την πλατεία Luža με τη δεύτερη πιο σημαντική αγορά, την Gundulićeva Poljana, η οποία χτίστηκε πολύ αργότερα, μετά τον σεισμό του 1667. Αν και σχεδιάστηκαν ξεχωριστά, τα δύο τετράγωνα αποτελούν ένα σύστημα.